Oś elementu to pojęcie, które w rysunku technicznym i jego interpretacji ma istotne znaczenie. Bardzo często różne zapisy tolerancji geometrycznych odnoszą się do osi – pozycja osi, prostopadłość osi czy nawet prostoliniowość osi (sic!).

Pomimo, że pojęcie osi stosujemy dość często, to warto zastanowić się czym naprawdę jest oś, jak się ten element definiuje oraz – jak fizycznie oś wyznaczyć? Pamiętajmy – oś, to jest coś, czego tak na prawdę nie ma. My, jedynie umawiamy się, że niektóre elementy posiadają osie, natomiast nie jest to coś co możemy zobaczyć czy coś, czego możemy dotknąć.  

Wg norm ISO – oś (rzeczywista)  to tak naprawdę linia środkowa zaobserwowana. Jest to zbiór punktów, które wyznacza się odpowiednią metodą w poszczególnych przekrojach danego elementu.  Te wyznaczone punkty tworzą oś w postaci linii środkowej zaobserwowanej. Co warto tutaj zauważyć – taka linia może być obarczona odchyłką kształtu.  

Według norm ASME – oś to nic innego jak oś (pochodna) elementu zastępczego (skojarzonego). W tym miejscu warto nadmienić, jak wygląda podział elementów geometrycznych i skąd wynika różnica:

Otóż dla potrzeb prawidłowej interpretacji rysunku oraz aby sprawnie prowadzić pomiary charakterystyk geometrycznych zadanych na rysunku, wprowadzono odpowiedni podział elementów (wg ISO 14660-01, podobny podział obowiązuje wg norm ASME).

• Element Nominaly: Element geometryczny bez odchyłek ( np. element pokazany na rysunku technicznym)
• Element Rzeczywisty: Wyrób aktualny, posiadający aktualną geometrię i aktualne odchyłki wykonawcze. 
• Element Zaobserwowany:         Reprezentacja elementu rzeczywistego, składająca się ze skończonej liczby punktów pomiarowych. 
• Element Skojarzony: skojarzenie to odwzorowanie za pomocą odpowiedniego kryterium. Jest to sposób obróbki danych (w postaci punktów pomiarowych). Element skojarzony jest zawsze pokazany jako idealna powierzchnia – POWŁOKA.

Tak oto dochodzimy do prawidłowej interpretacji elementu typu oś. Otóż wg norm ISO, oś elementu (sprawdzanego) powinna zostać wyznaczona jako oś rzeczywista elementu zaobserwowanego (F), natomiast wg norm ASME oś elementu sprawdzanego (czyli opisanego wymaganiem geometrycznym zdefiniowanym w ramce tolerancji) powinna zostać wyznaczona jako oś elementu skojarzonego (H).

To jest jedna z ważniejszych różnic pomiędzy tymi standardami, prowadząca czasami do niejasności w odpowiedniej interpretacji wyniku pomiaru.