W przeciwieństwie do Wymagania Maksimum Materiału i Wymagania Minimum Materiału, które zezwalają na zwiększanie pola tolerancji dla odchyłek kształtu i położenia w zależności od rozmiaru elementu – Wymaganie Wzajemności dopuszcza powiększanie tolerancji dla rozmiaru elementu w sytuacji, gdy odchyłki kształtu i położenia nie osiągają całego dozwolonego pola tolerancji.

Czy wymaganie wzajemności jest zatem jeszcze bardziej „korzystne” dla produkcji wyrobu niż wymaganie MMR czy LMR? Tak jest! Oczywiście ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie możemy sobie pozwolić na zwiększenie limitu rozmiaru elementu. Pamiętajmy, że przy wymaganiu MMR i LMC limit rozmiaru musi pozostawać w granicach zdefiniowanych przez konstruktora.

Co ważne: Wymaganie wzajemności stosujemy wyłącznie w połączeniu z wymaganiem maksimum lub minimum materiału. Symbol wzajemności umieszczony jest po symbolu maksimum lub minimum. Wymaganie ma zastosowanie tylko dla tolerowania wg ISO.

Dla powyższego szkicu:

Wymaganie rysunkowe to tolerancja średnicy walca od Ø14,80 do Ø15,00 mm. Do tego zdefiniowana jest maksymalna dopuszczalna odchyłka prostopadłości osi walca: Ø0,20 mm (dla uproszczonej interpretacji osiowej: oś musi znaleźć się w walcowym polu tolerancji o średnicy Ø0,20 mm, pole tolerancji jest prostopadłe do powierzchni odniesienia -A-).

W przypadku, gdy średnica walca zostanie wykonana w rozmiarze MMS (Maksimum Material Size) a więc w górnej granicy rozmiaru (Ø15,00 mm), dopuszczalna odchyłka prostopadłości osi walca to Ø0,20 mm.

Im bardziej średnica walca będzie mniejsza (a więc wykonywana w rozmiarze różnym od MMS, zmierzającym w kierunku LMS) tym bardziej oś tego walca, może być nieprostopadła do powierzchni -A- (lub innymi słowy: tym bardziej pole tolerancji odchyłki prostopadłości może się zwiększać). Jest to oczywiście konsekwencją zastosowania modyfikatora M, który uzależnia wartość tolerancji od aktualnego rozmiaru elementu. Tutaj najważniejszy warunek to nieprzekroczenie teoretycznej granicy „montowalności” reprezentowanej przez tzw. stan wirtualny maksimum materiału MMVC (Maximum Material Virtual Condition).

MMVC -postać elementu skojarzonego o wymiarze wirtualnym maksimum materiału

W powyższym przypadku rozmiar tej powierzchni granicznej to MMVS (Maximum Material Virtual Size) = Ø15,20 mm. Oczywiście ta granica oprócz odpowiedniego rozmiaru i idealnej geometrii, posiada również odpowiedni kierunek (w tym wypadku jest prostopadła do elementu bazowego -A-).

Dla elementów zewnętrznych: MMVS = MMS + tol. geometryczna.

Dla elementów wewnętrznych: MMVS = MMS – tol. geometryczna.

Co daje w takim wypadku modyfikator R? Otóż ten modyfikator pozwala na jeszcze szersze wykorzystanie zależności rozmiaru i geometrii przedmiotu od siebie. Przy Wymaganiu Maksimum Materiału odchyłka geometryczna elementu zależy od rozmiaru tego elementu. Dodając wymaganie wzajemności, uzależniamy także rozmiar od odchyłki geometrycznej. W jaki sposób? W przypadku, gdy odchyłka prostopadłości zostanie wykonana z mniejszym błędem niż Ø0,20 mm, możemy zwiększyć limit dla rozmiaru elementu (możliwe jest przekroczenie granicy MMS).

Jeżeli powyższy trzpień zostałby wykonany z odchyłką prostopadłości Ø 0,00mm, średnica tego trzpienia mogłaby zostać wykonana w rozmiarze Ø 15,20 mm. W dalszym ciągu nie zostałaby przekroczona granica „montowalności” MMVC.

Tutaj jeszcze wyjaśnienie: Terminy MMVS oraz MMVC to definicje wg norm ISO. Wg normy ASME, granicę wirtualną określa się jako VC (Virtual Condition boundary).

Podsumowując: